Search

De onzin van vitaminesupplementen

De supplementenindustrie is een miljardenbusiness.  Maar zijn al die pilletjes, poedertjes en siroopjes nodig , als je gewoon, goed en gezond eet?  Een kritische blik op vitaminesupplementen.

Hoe de vitamine maddness begon

Het aanbod aan vitaminesupplementen lijkt eindeloos. Zowel bij de apotheker en Kruidvat als online kan je 1001 soorten supplementen aankopen. Ook al bestaan er maar dertien vitamines. Dertien ‘organische, in voedsel voorkomende stoffen, onmisbaar voor het lichaam’, zoals Van Dale het formuleert.
Onmisbaar dus. Ons lichaam kan inderdaad niet functioneren zonder vitamines. In het begin van de 19de eeuw, toen men de eerste inzichten kreeg in de chemie van onze voeding, werd voedsel gedegradeerd tot simpelweg een bron van eiwitten, koolhydraten en vetten. Neem je die in de nodige hoeveelheden op, dan werkt je machinerie, zo dacht men. De mysteries rond voeding leken ontrafeld en brouwsels werden gemaakt om mensen, als machines, draaiende te houden. Maar baby’s en zeelieden die het enkel met deze prehistorische smoothie moesten stellen werden ziek en de simplistische visie op ons eten begon snel te wankelen. Toen bleek dat banale aardappelen en appelsienen deze zieken als bij toverslag terug in goede gezondheid konden brengen, begonnen wetenschappers te spitten en het was de Pool Funk die ontdekte dat er wel degelijk meer te vinden was in eten dan koolhydraten, eiwitten en vetten. Hij gaf de magische stofjes de naam ‘vitaminen’ en al het heil leek ineens daar te vinden. Op dát moment, gebeurde het. Vitamania! De mensheid raakte in de ban van de onzichtbare wondermoleculen die ons konden redden van afschuwelijke ziektes als scheurbuik en beriberi. En de mensheid besloot dat als een tekort aan deze stofjes tot ziekte leidt, dat een overschot dan tot gezondheid leidt. Extra gezondheid. Of was het de voedingsindustrie die dat besliste? De eerste verpakkingen voorzien van schreeuwerige ‘met extra vitamine something something’ kwamen in de winkelrekken te liggen. En mensen kochten ze gretig, dat zelfverklaarde gezonde eten.

Mensen kopen nog steeds dat soort eten. En ook vitaminepilletjes, -poedertjes en -siroopjes blijven over de toonbank vliegen. Tegen futloosheid, stress en slapeloosheid, voor een hoger libido, extra energie en een goede concentratie. Noem maar op.
In 2018 zou de supplementenmarkt wereldwijd jaarlijks 250 miljard dollar opbrengen. Om je min of meer een beeld te kunnen vormen bij dit bedrag, even ter vergelijking: een reus als The Coca Cola Company maakte in 2014 een omzet van 45 miljard dollar. We spreken dus over een industrie die 5,6 keer meer int. En daar is op zich niets mis mee. Zij het niet dat het merendeel van die supplementen hoegenaamd geen wetenschappelijk onderbouwde gunstige invloed heeft op ons functioneren en sommigen onze gezondheid zelfs in gevaar kunnen brengen.

Zinvolle vitaminesupplementen

Uiteraard is het geen zwart-wit verhaal. Zwangere vrouwen bijvoorbeeld wordt terecht aangeraden extra foliumzuur (vitamine B11) in te nemen. Vitamine D-supplementen kunnen noodzakelijk zijn voor mensen die weinig in contact komen met zonlicht, bijvoorbeeld doordat ze vaak binnen zitten of hun huid bedekken als ze naar buiten gaan. Omdat een getinte huid minder (snel) vitamine D aanmaakt, kunnen personen met een donker(der)
huidtype ook gebaat zijn bij een supplement. Veganisten die zich strikt onthouden van alle dierlijke producten zijn vaak genoodzaakt vitamine B12-supplementen in te nemen. En niet te vergeten: als je ooit aan scheurbuik of beriberi zou lijden, lost een vitamine C pilletje dat in no-time op.
Al wie niet in een van deze categorieën valt, hoeft zich weinig zorgen te maken over vitaminetekorten. Zelfs met een heel gemiddeld voedingspatroon krijg je makkelijk alle aanbevolen dagelijkse hoeveelheden binnen. Zo levert een appel je reeds een derde van je dagelijks nodige vitamine C, een wortel covert heel je vitamine A behoefte en twee sneetjes meergranenbrood brengen een kwart van je dagelijkse noodzaak aan foliumzuur aan. Zelfs rommeleten bevat vitamines! In een klein pakje friet zit bijvoorbeeld al ongeveer een tiende van je nodige vitamine C. Twee blokjes donkere chocolade zorgen voor 10% van je noodzaak aan vitamine B1 en een halve pizza Hawaï geeft je meer dan een tiende van je dagelijkse behoefte aan foliumzuur. Zo kan ik nog wel even doorgaan, maar het punt lijkt me duidelijk. Als je gewoon gewoon eet, is de kans dat je iets tekort komt bijzonder klein.

Kan je teveel supplementen innemen?

Wat gebeurt er nu als je toch vitaminesupplementen slikt, bovenop al die vitamines die je al uit je doorsnee voeding haalt? De ‘baat het niet dan schaadt het niet’ theorie gaat helaas niet op voor elk vitamine. Als je teveel vetoplosbare vitamines inneemt (A, D, E en K), stapelen de overschotten zich op in je lever en vetweefsel, met vervelende tot pijnlijke neveneffecten als gevolg. Excessen van de wateroplosbare vitamines (C en alle B’s) zullen minder snel tot echte kwalen leiden. Deze plas je gewoon uit. Je spoelt je centen dus min of meer letterlijk door de wc-pot. Hardcore supplementgebruikers, opgepast, want het lichaam kan dit wegspoelen soms niet meer bijhouden, met mogelijke symptomen als vervelende diarree tot beangstigende gevoelloosheid in ledematen tot gevolg.

Naar je dokter luister je beter wel, maar laat de voedings- en farma-industrie je dus niets aanpraten. Je hebt geen extra vitamines nodig. Gewoon gewoon eten met wat fruit en groenten en zelfs af en toe frietjes en you got it covered.


Profielfoto met bril en tools zwart-wit voor grid (649x800)

Als dit artikel je kon boeien, dan zijn de volgende stukken ook wel iets voor jou:

 

13 reacties

  1. Ik ben het als diëtiste helemaal met je eens, enkel dat van die B12 klopt niet helemaal 🙂 “onvoldoende weten te goochelen met peulvruchten en noten” houdt helemaal verband met B12, aangezien deze vitamine enkel in dierlijke voedingsmiddelen voorkomt.

    Veganisten moeten dus ofwel verrijkte producten eten ofwel rechtstreeks een supplement nemen, al goochelend met peulvruchten en noten of niet.

    1. Bedankt voor je reactie, Julienne!
      Als ik het goed heb, kunnen zelfs veganisten in theorie echter aan al hun vitamine B12 komen zonder supplementen, namelijk via zeewieren als nori, gisten, gefermenteerde voedingsmiddelen als tempeh en zelfs biologische groenten en fruit. Het gaat toch om een bacterie, die de B12 aanmaakt en niet zo zeer om het dierlijke product zelf.
      Maar dat is theoretisch natuurlijk, in de praktijk is dat teveel gereken en worden de hoeveelheden voeding die ze dan moeten opnemen te groot. Onbetrouwbaar met andere woorden. Dus, zoals ik zelf ook schrijf, wordt veganisten en zeer strikte vegetariërs aangeraden B12 supplementen te nemen.
      Maar juist is juist, je hebt gelijk! Ik pas het aan! 🙂
      Groetjes
      Karolien

      1. In zeewieren, gefermenteerde producten etc. Zit een inactieve vorm van B12, waar ons lichaam jammer genoeg niets kan mee aanvangen.

        Het zijn inderdaad micro-organismen die B12 produceren, maar de hygiëne is tegenwoordig zo goed dat voedingsmiddelen er niet meer mee ‘gecontamineerd’ zijn.

        Dus inderdaad, zoals het nu aangepast in je artikel staat, een supplement is de makkelijkste manier voor een gerust geweten 🙂

  2. Ik heb een vraagje.
    Vallen supplementen zoals vis-oliën, omega 3 en andere, cranberry supplementen en Debaflor daar ook allemaal onder volgens u?
    Het is soms allemaal zeer onduidelijk wat wel en wat niet gepromoot wordt uit winstbejag…
    Groetjes, Sien

    1. Hey Sien
      Het is inderdaad een doolhof, al die supplementen… De reclames doen ons geloven dat ze kant-en-klaar oplossingen zijn, maar de makers van supplementen zijn helaas geen wereldverbeteraars. Ik vrees dat ‘de mensheid redden’ niet hetgene is dat de meesten voor ogen hebben.
      Mijn mening over omega-3-capsules is niet eenzijdig. Ik denk wel degelijk dat goede, kwalitatieve capsules een aanvulling kunnen zijn voor wie heel weinig vis, noten en zaden en verrijkte producten eet. Uiteraard gaat het hier weer om een minderheid van de bevolking. Helaas hebben we niet altijd een goed zicht op wat er in de capsules gestopt wordt. Er zijn namelijk 3 omega-3-vetzuren… Ik schreef er al eens eerder over bij het volgende recept: zalm met kerstomaatjes en courgette in de oven. Je kan doorklikken op de link om verder te lezen.
      Debaflor moest ik even opzoeken, ik kende het niet. Maar het is een probiotica, net als Probactiol en de voedingsmiddelen Actimel en Yakult. Hiervoor baseer ik me op het advies van de gastro-intestinaal chirurg James Kinross, die de werking van probiotica bestudeert. Hij raadt probiotica aan aan mensen met PDS, diarree of andere kwalen. Probiotica kunnen een tijdelijke, gunstige invloed hebben op je darmstelsel. Van zodra je stopt het middel te nemen, verdwijnen de ingenomen bacteriën de toiletpot in en moet je het sowieso weer met je eigen darmflora stellen. Deze kan je wel extra blij maken met havermout, zo blijkt! Veel goedkoper en natuurlijker, indien je geen darmaandoening hebt dus.
      Veenbessupplementen tot slot… Dit lijkt me wel degelijk nonsens, vrees ik… Maar vraag steeds advies aan je arts als je twijfelt. Elk lichaam is anders, is uniek. Als jij je beter voelt, dan lijkt het me zeker geen geldverspilling. 🙂
      Groetjes
      Karolien

  3. Dag Karolien,

    Dank u wel voor het uitgebreide antwoord! Soms is het goed om eens de opinie van een expert ter zake te horen i.p.v. van de mama 😉

    Voor elk van de producten geef je een interessante uitleg. Mijn echtgenoot en ik proberen binnenkort eens je noten-zadenmix voor ontbijt, maar dan met havermout.
    Dank u.

    Groetjes, Sien

  4. Hey, ik ben zwanger en ik neem een heleboel (dure!!) vitaminen, allemaal op advies van mijn gynaecoloog. Ik ben zelf geen voorstander van al die vitamines, maar ben anderzijds bang dat ik mijn kindje of mijzelf (ivm borstvoeding na de bevalling) tekort doe als ik niet neem wat de gynaecoloog voorschrijft.
    Ik neem omnibionta sinds het begin van de zwangerschap (met foliumzuur, het enige waar ik wel achter sta) en met omega 3-pillen. Na een bloedonderzoek bleek ik ijzertekort te hebben, dus neem ik nu ook ijzer. Ik had last van rusteloze benen, sindsdien kreeg ik er magnesium bij. Na een blaasontsteking kreeg ik ook veenbessensupplementen. Dus elke ochtend neem ik 5 verschillende vitamines in! Mijn eetpatroon is vrij klassiek, van alles wel wat en niet vegetarisch. Mijn gynaecoloog is dus duidelijk voorstander van vitaminesupplementen, maar ik vraag mij toch wel af in welke mate ze mij helpen of dat het zelfs kan schaden. Heb jij info over deze specifieke supplementen? Groetjes

    1. Hoi Keshia!
      Als je gynaecoloog je dergelijk advies geeft, durf ik daar niet tegenin gaan. Je bent zwanger en dat is toch een heel andere situatie, waarvoor ik niet opgeleid ben of voldoende ervaring heb. Het lijkt me wel een hele boel, als je het zo allemaal opsomt. In jouw plaats zou ik een tweede gynaecoloog om raad vragen, om een tweede opinie. Ikzelf zou ook eens stevig fronsen als ik zoveel supplementen zou moeten nemen… En om zeker te zijn dat de levensstijl en persoonlijke visie van je gynaecoloog haar advies niet teveel beïnvloedt, zou ik eens een afspraak maken bij een totaal andere. Ik heb veel vertrouwen in dokters, maar het zijn ook maar mensen, met fouten en met hun eigen subjectieve kijk op de wereld.
      Veel succes ermee alvast!
      Groetjes
      Karolien

  5. Oke bedankt, ga ik zeker doen, had hier zelf ook al eens gedacht. Nog maar sinds enkele dagen je website ontdekt en vandaag een eerste receptje gemaakt (linzenstoofpotje met bloemkool en aubergine) en de smakencombinatie was fantastisch! Ik ben al grote fan! 🙂

Geef een reactie

Search
Dropbar Content
Schrijf je hier in voor onze nieuwsbrief

En ontvang allerlei leuke extra’s, zoals seizoens kalenders, weekmenu’s en nog veel meer!